Twee jonge vrouwen rond Multatuli
Mimi Hamminck Schepel (l) en Marie Anderson (r), de vrouwen over wie ik schrijf.
Mimi Hamminck Schepel
MIMI HAMMINCK SCHEPEL
Mimi Hamminck Schepel was een echt Haags meisje. Ze werd op 14 december 1839 in Venlo geboren in een gegoede familie en opgevoed in een kinderrijk officiersgezin, op een manier die toen gebruikelijk was: verantwoordelijk en meevoelend, standsbewust en deftig. Maar dat is slechts één kant van haar complexe karakter. Dat juist zij zich tot de subversieve Multatuli aangetrokken voelde wijst op een enorme drang naar vrijheid en een leven, niet in vormen maar in waarheid.
FANBRIEF
Mimi was veel meer dan de vrouw op de achtergrond en in de schaduw van Multatuli. Ze was een enthousiaste jongedame, die de schrijver niet alleen een fan-brief stuurde, maar ook de consequenties trok uit een opbloeiende liefde die verder ging dan verering alleen. Ze brak tegen elke conventie in met haar familie en het maatschappelijk bestel. Dankzij haar heeft Multatuli’s stormachtige leven niet tot ernstige ongelukken geleid. Zij wist hen met weinig geld in leven te houden, zij stimuleerde hem tot schrijven en zorgde voor de dagelijkse dingen.
LEVENSTAAK
Ze was een intelligente vrouw die zijn gelijkwaardige gesprekspartner was; als geen ander zag en ervoer ze van nabij zijn fouten, maar ook zijn grootheid. Het was haar zelfgekozen levenstaak om zijn scheppend vermogen te stimuleren en hem aan het werk te houden. Op zijn beurt leerde hij haar zelfstandig te denken en te leven. Hun liefde was misschien zo nu en dan stormachtig, maar zij hielden heel veel van elkaar en hebben elkaar tot het einde hoog gehouden en gewaardeerd.
Mijn boek Verheven Ongemanierd, Mimi en Multatuli probeert de verwevenheid van hun levens zichtbaar te maken en Mimi uit de schaduw te halen waartoe de letterkunde haar nogal eens heeft veroordeeld.
Marie Anderson
Marie's vader Peter Anderson was een hogere ambtenaar in Den Haag, die met zijn vrouw Maria Wijnanda van Goudoever en één overgebleven dochter, Agnes, op de Zuidwal woonde. Hier werd het nakomertje Anna Maria op 2 augustus 1842 geboren.
MARIE ALS KIND
Marie was een overgevoelig kind, dat huilde als er iets werd verscheurd en dat door haar ouders tot op het bot verwend was. Als de kleuter 's morgens wakker werd, hing er allerlei lekkers aan draadjes boven haar hoofd en wat ze niet wilde deed ze niet. Naar school gaan, bijvoorbeeld. Toen ze er regelmatig niet aankwam omdat ze op straat was gaan spelen, hoefde ze er niet meer heen. Haar vader, die vroeg was gepensioneerd, ‘leerde' haar thuis en daardoor kon ze al jong lezen en schrijven. 'Vogeltjes houden is zaligheid', schreef ze met potlood op haar vijfde. Die dierenliefde zou ze altijd houden en als volwassen vrouw op de bres staan voor de dierenbescherming. Haar vader was een van de oprichters van 'De 's Gravenhaagsche Vereeniging tot Bescherming van Dieren'.
MULTATULI EN MARIE
Marie bezocht net als Mimi Hamminck Schepel de lidmatencatechisatie van Ds Zaalberg en via Mimi maakte ook zij kennis met Multatuli. Zij gaat behoren tot zijn Legioen der kinderen van Insulinde, een club van meisjes die hem willen helpen de maatschappij te hervormen door voor goedheid en waarheid te strijden. Ze wandelde als hij in Den Haag was bijna dagelijks met hem in de duinen, waarbij ze lichamelijkheid niet altijd schuwden. Toch kwam het nooit tot een seksuele relatie. Instinctief voelde Marie aan dat dat hun vriendschap zou bederven en hij restecteerde dat. Via Marie probeerde hij ook haar 13 jaar oudere zuster Agnes, 'O, goddelijke Agnes' in te lijven bij zijn legien van vrouwen, maar dat lukte hem niet. Maries zuster vond hem 'misselijk'.
FEMINISTE
Marie was een van de eerste feministes in Nederland, die al in 1862 subversieve artikelen schreef voor het Vrijdenkerstijdschrift De Dageraad. Zij was een vrijgevochten vrouw, die niet de aandacht heeft gekregen die haar toekomt. Zo is zij bijvoorbeeld niet opgenomen in 1001 Vrouwen van Els Kloek. Over haar zal mijn volgende boek gaan.